TRÚC CHI - TUY HOÀ HỘI TỤ CỦA ĐIỂM NÓNG

TRÚC CHI

TUY HOÀ HỘI TỤ CỦA ĐIỂM NÓNG

Tuy Hoà ngày 17,18-01-1989
Anh Năm Hồ thân mến,
Tôi viết thư này cho anh từ thị xã quê hương nóng bỏng. Đúng vậy, tuy là Đông Xuân, khí trời mát dịu chỉ còn hơn tuần nữa đến Tết Nguyên đán, lác đác vài hạt mưa phùn cái giá rét tê tê, nhưng lòng bà con quê mình lại nóng bỏng, nhức nhối.
Đôi lần anh về phép thăm nhà và đài báo trung ương đưa tin bọn cơ hội, cường hào mới gây cho dân chúng bao nhiêu cay đắng, nào đánh người, chiếm đất, tham ô, trù dập. Chục năm nay, bà con lên tiếng gõ cửa khắp các cơ quan lãnh đạo từ xã đến trung ương, nhưng nào ai có thấu. Khi tiếng kêu cứu Đoàn Thị Thuận, “những ngôi nhà đòi được mở cửa” được mở ra thành công luận cả nước. Chính nơi quê mình từ vụ án Đoàn Thị Thuận, việc giải toả nhà đường Ngô Quyền mà lòng người cả nước hướng về Tuy Hoà ngày một nhiều, ngày một nóng bỏng. Chắc ở xa, theo dõi, mong đợi anh cũng biết. Trong những ngày cuối năm 1988 khi được tin bà Nguyễn Thị Ngọc Phượng, bác sĩ, phó giám đốc bệnh viện phụ sản thành phố, phó chủ tịch Quốc hội hứa sẽ đem những vấn đề này ra chất vấn trong kỳ họp Quốc hội vào tháng 12.1988 làm cho bà con quê mình và cả nước cảm động và khâm phục. Suốt thời gian Quốc hội họp mọi người chăm chú theo dõi, thế rồi nguyện vọng ba con được đáp ứng. Tin đồng chí Võ Hoà chủ tịch tỉnh, trưởng đoàn Quốc hội tỉnh Phú Khánh trả lời phóng viên báo TP về vụ án Đoàn Thị Thuận và vụ giải toả nhà đường Ngô Quyền bà con quê mình một phần hả dạ. Tiếp theo báo TTTN đưa tin Viện kiểm sát tối cao theo quyết định của Quốc hội cửa một đoàn kiểm tra về Tuy Hoà xem xét càng làm bà con phấn khởi, tin tưởng như một luồng gió mới đầu mùa xuân. Bà con quê mình bắt đầu từ ngày ấu nao nức, chờ đợt như chờ đợi cứu tinh sắp đến với mình.
Anh Năm Hồ biết không, những ngày này, bà con hễ thấy xe nào lạ chạy qua chạy lại thị xã là thăm dò hỏi có phải xe của đoàn kiểm tra về. Suốt mấy tuần như vậy và con phân công nhau đứng chực mấy ngã đường Lê Lợi, Trần Hưng Đạo giáp quốc lộ 1cả đêm lẫn ngày để đón đoàn kiểm tra. Trong khi người trong Đảng uỷ, uỷ ban thị xã chộn rộn gấp rút phá nhà dân đường Ngô Quyền, thu thuế hàng hoá vào chợ sắp tết thì bà con ban ngày đứng dưới cây tránh nắng. Trong đêm, thị xã không điện, bà con cầm cây đèn nhỏ trong tay nhoáng qua lại để đoán đoàn kiểm tra về.
Khoảng 10 giờ ngày 15.01.89 đoàn kiểm tra về đến thị xã, xe của đoàn liền chạy thẳng xuống hiện trường đường Ngô Quyền. Tuy xe của đoàn mang biển số 45A của Phú Khánh, nhưng sự quan sát tinh tường của bà con từng nét mặt cử chỉ cũng biết ngay đó là những kiểm sát viên cao cấp của VKSNDTC về làm nhiệm vụ tại thị xã. Biết rồi, chuyền tin nhau từ người này qua người khác, chả mấy chốc lan khắp thị xã ai cũng biết. Và bà con cũng biết nơi ăn nghỉ và làm việc của đoàn tại nhà khách UBND thị xã. Tối 16.01 chưa đến 18 giờ bà con đã có mặt trước cửa nhà khách trên hàng chục người để đón và gặp đoàn. Bà con chưa biết lối vào phòng làm việc của đoàn, vì tầng trệt nhà khách, uỷ ban thị cho tư nhân thuê mở tiệm cà phê gần năm nay, người đến ăn uống đông nghịt ở cửa trước, còn cửa sau thì họ khoá chặt bà con cứ đứng đó chịu. Một vài chị đứng lâu không chịu nổi, bạo dạn đi băng qua quán cà phê, vượt cầu thang lên lầu hai để gặp cho được đoàn, một số đông bà con ngồi ngoài cửa chờ tin mấy chị đi lên trước. Mấy chị bước lên cầu thang lầu 2, nhìn vào phòng thấy một số người ngồi xung quanh bàn tròn trò chuyện, trong đó có một số “nhân vật” của thị đương chức, hoặc đã về hưu mà mấy chị đã quen mặt, biết tên, và cũng hiểu tận đáy lòng của những nhân vật đó, còn vài người lạ chắc là các đồng chí trong đoàn kiểm tra.
Các chị lúc này thật bạo, vừa bước vào cửa đã cất tiếng hỏi “Có phải các chú được Quốc Hội, VKSTC cử về không, cho chị em chúng tôi được gặp và gửi yêu cầu”. Một đồng chí trong đoàn bước ra cửa trả lời: “Vâng, chúng tôi mới về, chân ướt chân ráo nên tối nay chưa làm việc được với bà con”. Khi đó, mấy người ngồi xung quanh bàn tròn quay ra cửa , mấy chị em nhận mặt chính xác. Một chị lên tiếng trước: “Mấy chú ơi, mấy chú đã về đây thì phải gặp dân, nghe ý kiến của dân, dân mong chờ các chú hơn tháng nay rồi, mấy chú đừng nghe lời mấy ông ấy nói. Các ông ấy đã làm cho dân khổ nhiều lắm rồi. Các ổng trấn áp, trù dập bà con quá nhiều, bây giờ mấy ổng đến đây quấy nhiễu, tung hoả mù đó các chú ơi”.
Đấy, anh Năm thấy, bà con quê mình biết rất rõ đường đi nước bước kể cả sự đánh hơi của các ông “lãnh đạo” ở thị xã, muốn làm lá chắn cho mình. Bà con nói như vậy không chỉ để mình cảnh giác mà còn để đoàn kiểm tra cảnh giác nữa. Cho nên trước tình huống như vậy các đồng chí đoàn kiểm tra hẹn các chị chương trình tối mai trực tiếp nghe và lấy ý kiến của bà con, mời các chị, bà con tối ngày mai đến. Các chị an tâm trở ra báo tin lại cho bà con biết. Bà con rủ nhau về, ngay sau đó họ truyền cho nhau ai có nỗi oan, điều uất thì tối mai đến để nói hết cho trung ương biết nỗi khổ của người dân Tuy Hoà do bọn cơ hội và bọn cường hào mới gây ra.
Đúng hẹn, tối hôm sau (18.01.89) chưa đến 18 giờ bà con có mặt gần đủ ba người (ko rõ bản in có nhầm ko-LNV), ngồi trước nhà khách uỷ ban. Lúc ấy đoàn ăn cơm chưa về. Đợi một lát sau, thấy đoàn về, mọi người không ai bảo ai cứ ngồi nối gót theo chân đoàn đi ngang quán cà phê, lên cầu thang vào chỗ đoàn làm việc. Thấy bà con quá đông, đoàn chia làm hai bộ phận để nhận đơn và nghe ý kiến bà con về vụ án Đoàn Thị Thuận và vụ giải toả nhà đường Ngô Quyền.
Tối hôm đó, tuy tôi ở bên bộ phận vụ án Đoàn Thị Thuận nhưng cũng theo dõi những bà con bộ phận bên kia và cả những vụ việc khác. Bà con gồm đủ trẻ già trai gái. Có nhiều ông già bà lão phải chống gậy, hoặc cho con cháu dẫn đường để đến gặp đoàn. Có chị trên đầu còn thắt chiếc khăn tang thơm mùi vải mới, có chị hai mắt đỏ ướt từ lâu mang một nỗi oan. Có người từ sáu phường nội thị, và cũng có nhiều người từ Hoà An, Hoà Thắng, Bình Ngọc kéo xuống để gặp đoàn. Bà con đông không đủ ghế ngồi, phải ngồi một ghế hai người, ba người để nói cho đoàn nghe.
Mấy dãy bàn chỗ tôi ngồi hầu hết là cán bộ hưu trí. Một đồng chí trong tổ hưu trí nêu ý kiến đầu tiên, đoàn về đây phải cảnh giác, không phải cảnh giác vì không an toàn tánh mạng, mà cảnh giác với những người gây nhiễu, chuyên tung hoả mù để làm rối thông tin, những loại ấy đã từng làm ô dù, ức hiếp, vùi dập, gây bao đau thương cho bà con trong nhiều vụ án. Và cũng không ít người đã giấu tên, hoặc viết thay người khác trên báo địa phương cố tình đưa công luận đi ra ngoài vụ án. Các đồng chí trong đoàn hình như cũng được hiểu trước những vấn đề này, nhưng cũng vẫn vui vẻ tiếp thu ý kiến bà con. Sau đó nhiều bà con nêu ý kiến về vụ án Đoàn Thị Thuận như là một vấn đề mâu thuẫn trong vụ án chưa giải quyết một cách then chốt, như là một loạt bài đăng trên báo Phú Khánh nhằm đánh lạc hướng công luận, đổi trắng thay đen, như là bà con không đồng tình cách xử lý vừa qua của tỉnh, của thị xã, của UBND xã Hoà Quang đối với gia đình Đoàn Thị Thuận, và một số y, bác sĩ bệnh viện Bắc Phú Khánh những ngày đầu với nạn nhân Đoàn Thị Thuận. Mặt khác, bà con không quên nhắc đến bản án sơ thẩm 16.1.87 và phúc thẩm ngày 13.5.87 vẫn cố tình để sót tội phạm như Phạm Văn Ánh, chủ tịch xã, Nguyễn Tấn Đạt công an xã, Nguyễn Thị Trang vợ trưởng công an xã. Án đã xử, nhưng bản án không có hiệu lực, về mức độ bồi thường chỉ mới nói ở giai đoạn cơm thuốc trong thời gian điều trị, còn suốt quãng đời chị Thuận bại liệt không còn khả năng lao động thì ai nuôi chị, và đứa con 5 tuổi của chị? Điều quan trọng của vụ án còn để sót một số khá đông những người có trách nhiệm giải quyết nhưng lại bao che hoặc trốn tránh, đồng loã nay vẫn sống nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật. Trong khi nêu ý kiến bà con đã điểm mặt, chỉ đích danh tên họ, chức vụ từng người cụ thể từ thị xã đến tỉnh. Có người là chủ tịch, chánh phó bí thư đảng, trưởng công an, phó giám đốc và trưởng khoa bệnh viện. Có người là thường vụ Tỉnh uỷ, trưởng ban kiểm tra, và cao hơn nữa…
Hầu hết kiến nghị của ba con đòi pháp luật phải trừng trị cái thế lực này, vì thế lực này nguy hiểm không kém tội phạm. Có trừng trị mới làm rõ dứt điểm vụ án, mới lập lại kỷ cương xã hội. Có trừng trị thì dân mới tin Đảng, Đảng mới thật sự lấy dân làm gốc. Gần hết cuộc tiếp xúc, đồng chí trong đoàn kiểm tra hỏi ý kiến bà con “theo các bác, chú, các chị em thì số người này nên xử lý như thế nào?” Bà con đáp lại ngay không chút do dự : “bỏ tù tất”. Đồng chí kiểm sát viên cao cấp hơi ngạc nhiên khi nghe bà con đáp lại một cách thẳng thắn, rõ ràng.
Ý kiến về vụ án Đoàn Thị Thuận coi như đến đây tạm dừng để chuyển sang các vấn đề khác, bà con có oan ức cứ phát biểu và đề đạt nguyện vọng.
Lúc này trong phòng hơi mất trật tự một chút, vì ai cũng muốn được nói trước, nhưng sau đó không khí trở lại bình thường. Từng người lần lượt trình bày sự việc, hoàn cảnh của mình.
Anh Võ Hồng Trạc kỹ sư trưởng phòng kỹ thuật công ty thuỷ nông Đồng Cam nêu sự việc của mình đã gần 5 năm nay bị bọn tham nhũng, bao che trả thù anh khi anh tố cáo họ. Họ đã ngược đãi anh như một kẻ thù, họ cách chức anh, khai trừ anh ra khỏi Đảng, dựng hồ sơ giả buộc anh về hưu. Anh không chấp nhận, họ cắt hết mọi quyền lợi kinh tế của anh. Từ đó anh không cơm, không áo, không thuốc men từ năm 1983 đến nay, gia đình anh điêu đứng, cả nhà sáu miệng ăn, mà chỉ có một phần lương và xuất gạo về nghỉ mất sức của vợ anh nuôi sống khổ sở - Anh phải sống bữa cháo, bữa rau qua ngày tháng trong sự đùm bọc của anh em, bạn bè. Anh đã khiếu nại từ thị đến trung ương, cho đến nay nhưng chưa có cơ quan nào chịu trách nhiệm giải quyết. Mới đây chỉ có uỷ ban kiểm tra Đảng phục hồi Đảng tịch cho anh, mà lẽ ra phải trả lại mọi quyền lợi cho anh, theo điều lệ Đảng đã quy định, nhưng không. Họ muốn bắt anh Trạc quỳ xuống đầu hàng và “chịu tội” với họ.
Tiếp đến là bà Trần Thị Nhuệ, nguyên là công nhân bưu điện thị xã Tuy Hoà, nay làm ở bưu điện Tuy An. Trước đây bà Nhuệ có tố cáo ban lãnh đạo phòng tham ô, ức hiếp, quần chúng liền bị trả thù ngay. Ba lần bà Nhuệ bị đình chỉ công tác, viện kiểm sát thị mời lên làm kiểm điểm, buộc thôi việc, cảnh cáo toàn ngành, hạ bậc lương 5/6 còn 4/6 rồi trấn lột của bà 5.000đ trong ngày 14.9.85, cắt lương tháng 9.86, không cấp tem thực phẩm 6 tháng cuối năm 1986. Rồi cả ban lãnh đạo phòng đánh bà vào ngày 5.9.86, bà phải đi điều trị 22 ngày ở bệnh viện Bắc Phú Khánh, hiện nay có đầy đủ hồ sơ thương tích. Họ còn quịt lương, quịt tiền thuốc điều trị, họ mở chiến dịch vu khống bà đủ chuyện trên đời. Tất cả những việc làm trên đều được dưới sự “bảo hộ” của một số người có chức có quyền của thị xã và của tỉnh. Bà Nhuệ đã khiếu nại từ năm 1983 đến nay, nhưng chưa được giải quyết. Hiện nay họ lấy cớ thừa biên chế cho bà Nhuệ ở nhà hưởng 70% lương.
Bác Phạm Cư ở phường 5 có con gái là Phạm Thị Thoả lấy chồng, bị chồng đánh chết bỏ vào bao tải thả trôi sông, bà con Đông Tác vớt được, thế mà họ bảo cô ta tự vận. Bác Cư hai lần ra Hà Nội gặp HĐBT và Tổng bí thư Lê Duẩn để kêu oan. Thấy hoàn cảnh của bác Cư nghèo khổ bà con quyên góp giúp, và tiền bác Cư bán nốt cái tủ thờ duy nhất trong nhà mới đi được Hà Nội. Vậy mà nỗi oan ức đó cho đến nay vẫn đào sâu chôn chặt trong bóng tối. Khi nghe bác Cư trình bày với đoàn bà con đều nghẹn ngào.
Chị Lan ở thôn Ngọc Lảng xã Bình Ngọc có mảnh vườn bị người ta chiếm, chị ngăn cản không cho, xã liền huy động dân quân tấn áp, bằng cách lột quần chị, rồi lấy quần trói hai tay, hai chân chị, xỏ cây khiêng như khiêng lợn đem về xã giam tại nhà giam không đầy 1m2. Họ giam chị cùng với hai con chị, sau đó họ đào lỗ sẵn để chôn sống chị. Nghe chuyện chị ai cũng ứa nước mắt.
Anh Năm Hồ biết không, chỉ nghe chuyện chị Lan tôi cũng chưa thật tin. Sáng hôm sau, tôi đến anh Hoàng Sĩ Huỳnh trung tá về hưu (chắc anh biết anh Huỳnh hồi còn ở bộ đội với anh đó). Anh Huỳnh kể lại những gì đã thấy về chị Lan hồi năm 1983. Tôi nghe sao mà rùng rợn. Nhất là chi tiết này, cũng ngày hôm đó có một đồng chí là đảng viên đến can thiệp để bảo vệ chị Lan, liền bị du kích chĩa súng vào ngực nói “Nếu ông can thiệp nữa thì bắn ông ngay”. Du kích nổ một phát súng chỉ thiên, rồi vác súng đi không nhìn lại. Cũng trong vụ này, anh Huỳnh ra mặt đấu tranh, bọn chúng định khai trừ anh ra khỏi Đảng.
Tiếp đến là vợ chồng anh Mười tổ trưởng tổ hợp tác nghề cá phường 6 tố cáo bọn lợi dụng chức quyền tham ô của dân liền bị qui là phản động, bắt giam 7 tháng trời, tịch thu tài sản, phương tiện làm ăn của anh với vốn liếng ban đầu là 25 lượng vàng theo thời điểm 82-83 gồm 1 thuyền trọng tải 50 tấn và một giàn lưới khoảng 1 tấn. Hiện nay vợ chồng anh Mười chỉ còn hai bàn tay trắng, một cái nhà ở không bằng cái chuồng heo. Lúc đầu anh Mười khiếu nại, ông Ái phó ban cải tạo thị xã bảo rằng lúc mày được kiện thì tao đã về hưu rồi. Ông Sanh trưởng ban tư pháp thị xã cũng nói với ban chủ nhiệm hải sản rằng nếu các ông được kiện thì của cải cũng nát mục hết rồi, và tôi cũng về hưu.
Đến việc chị Nguyễn Thị Bông trình bày ông Sanh trưởng ban tư pháp chiếm đất của chị để làm nhà. Hôm ấy chị Bông nói thẳng với đoàn rằng, ông bí thư, ông chủ tịch có chiếm đất của dân không xấu hổ bằng ông Sanh làm cơ quan pháp luật mà đi chiếm của dân nhục lắm, xấu lắm. Đã không xấu, không nhục mà ông Sanh còn thách thức trắng trợn với chị Bông rằng, khi nào Mỹ trở lại đây thì may ra chị mới lấy được đất của chị. Đấy, anh Năm nghe ông Sanh nói với dân như thế nghe có được không?
Tiếp sau đó bà con trình bày nhiều vụ việc như chị Ngọc phường 2 kêu oan chồng là anh Bùi Ngọc. Anh bị cha con Lương Công Mãnh đánh vỡ sọ, nghe mà động trời. Nhất là bà con chủ hộ ngôi nhà 417 đường Trần Hưng Đạo của mẹ anh Nguyễn Tấn Tề, 116 đường Phan Đình Phùng khiếu nại đòi trả lại nhà mà chính quyền phường, thị xã chiếm trái phép 131 năm nay. Có nhiều cháu 11, 12 tuổi cũng đến gặp đoàn đưa đơn, cha mẹ các cháu có mặt ở đó bảo ba má đã có đơn rồi, các cháu liền nói, đó là phần của ba má, còn đây là phần của con. Anh Năm nghe thấy có đau đớn, nhức nhối không.
Suốt ba đêm ba ngày tôi theo dõi ở nhà khách UB, hằng trăm người, hàng trăm sự việc nào tố giác, nào kêu oan, nào cầu cứu. Việc nào cũng tai ương, quái ác mà bọn cường hào, bọn cơ hội đổ lên đầu lên cổ người dân hiền lành vô tội. Nhân dân đau khổ đến cực độ như vậy mà Đảng bộ chính quyền không quan tâm, các cơ quan luật pháp thì giả bộ làm ngơ trước yêu cầu chính đáng của dân.
Anh Năm Hồ à, tôi đã chứng kiến một “pha” tại hiện trường đường Ngô Quyền ngày 18.1.89. Chắc anh biết, việc chính quyền thị xã đập phá 56 trên 72 nhà dân lấy cớ là để giải toả đường Ngô Quyền, và ghép tội cho dân là chiếm lòng lề đường trái phép. Hôm ấy đoàn đến yêu cầu bà con chỉ cây cổ thụ mà trước đây UB thị huy động lực lượng đến chặt cây đào gốc nhằm để xoá hiện trường. Bà con chỉ đúng chỗ, còn ông trưởng ban nhà đất thì giả bộ chỉ sai. Đoàn hỏi vì sao chỉ sai, ông ấy nói vì tìm sai phương hướng, không biết vị trí. Thế là bà con cười ồ. Rồi đến lượt đoàn yêu cầu ông ta chỉ cho tim đường cũ ở chỗ nào, trưởng ban nhà đất bỏ đi không ngoái lại. Bà con liền nói theo: “Chính ông ấy dẫn quân đến đập nhà dân và chính ông ấy hô xung phong tợn lắm”. Còn chủ tịch Đặng Hồng Đức hôm ấy cũng tỏ ra quan tâm đến đường Ngô Quyền nhiều hơn ai hết. Không phải sau khi đoàn đến, mà trước đó ổng cũng lạng qua lạng lại mặc dù ông Đức đang bận họp Hội đồng nhân dân. Ông Đức quan tâm là đúng, vì trước đây khi ra lệnh phá nhà dân ông Đức tuyên bố “làm xong đường Ngô Quyền tôi mất ghế chủ tịch UBND thị xã cũng được”.
Anh Năm Hồ à, qua ba ngày ba đêm như một cuộc hội tụ điểm nóng của thị xã mình. Tôi thất không chỉ một người đàn bà quỳ, mà ở đây rất nhiều đàn bà quỳ. Và cũng không những có một điểm, một đêm gì, mà ở đây có rất nhiều điểm, nhiều đêm gì. Và cũng có cả ngày ấy là ngày gì nữa.
Qua cuộc hội tụ điểm nóng này bà con thị xã hoan nghênh TƯ Đảng, hoan nghênh Quốc hộ, HĐBT, VKSNDTC đã đổi mới kịp thời, về sát dân, nghe dân nói, nghe hơi thở của bà con bất hạnh, bị áp bức. Và chưa có lúc nào mà bà con hy vọng, tin tưởng công lý công bằng như lúc này. Lòng tin ấy đúng như lời một bài báo viết về những tội phạm trong vụ án Đoàn Thị Thuận “lưới trời thưa mà không lọt”.
Có một điều, ai đã được gặp đoàn ngoài yêu cầu riêng cho chính mình còn đòi hỏi quyền sống cho những người khác. Và gần như ai cũng có một nguyện vọng duy nhất, muốn được TƯ, Quốc hội, VKSNDTC cử nhiều đoàn kiểm tra, thanh tra về tại thị xã này; ở thật lâu để được nghe bà con phản ánh, bà con trình bày những nỗi oan, những nỗi đau động trời động đất.
Anh Năm ơi, rất cảm động là khi bà con ra về, người nào cũng chắp hai tay vái vái đoàn như để thể hiện cái thật lòng thật dạ của người dân đối với chính nghĩa. Và tôi cũng hiểu thêm cái vái vái của bà con không phải như vái tiên vái phật đâu mà là tin tưởng rằng nguyện vọng của bà con sẽ được thực hiện. Tin như tin ở mặt trời, mặt trăng, phải không anh Năm?
(Theo tin của Sông Đà thị xã Tuy Hoà)